NGUYỄN TƯỜNG THỤY
Trong “Lời kêu gọi chống Mỹ cứu nước” của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 17/7/1966, có câu “Không có gì quý hơn độc lập tự do”
Lời kêu gọi này được phát nhiều lần trên Đài Tiếng nói Việt Nam và in trên báo chí phát hành trên cả nước khi đó.
Thuở ấy, tôi
mới là học sinh lớp 6 sắp lên lớp 7 (hệ 10 năm). Chương trình học văn
của chúng tôi liên tục bám sát các sự kiện lớn của đất nước. Các cuốn
“Phụ lục trích giảng văn học” được bổ sung kịp thời trong chương trình
giảng dạy.
Bố tôi là
giáo viên. Nhà trường lúc đó chỉ có lớp học chứ không có văn phòng nên
báo chí được chuyển đến nhà tôi hàng ngày (vì bố tôi là giáo viên duy
nhất ở địa phương), gồm báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Người giáo viên nhân dân.
Tôi là người ham đọc nên không bỏ sót bất cứ bài viết nào trên mấy tờ
báo ấy. Hồi ấy không có đài, nên so với bọn bạn, tôi là người đọc được
“Lời kêu gọi … ” đàu tiên. Các tin thắng trận ở Miền Nam tôi đọc gần như
thuộc lòng, ví dụ trận Vạn Tường ta tiêu diệt hơn 900 tên địch, trận
Bàu Bàng tiêu diệt 2040 tên… Không thấy phe ta hy sinh anh giái phóng
quân nào.
(Tuy nhiên bây giờ truy cập vào wikipedia thì thấy không phải như vậy)
Có câu đố trên báo Thiếu niên tiền phong như sau:
Một cây leo như bí đao (bầu)
Một cây cao cao tán xỏe (bàng)
Hai vần ghép lại mà nghe
Mỹ nghe long óc, ta nghe vui mừng.
để chỉ chiến thắng Bàu Bàng.
Nhà tôi hồi
ấy đói rời đói rạc, đứt bữa là chuyện thường, nhưng bố con tôi chỉ đọc
tin thắng trận từ Miền Nam cũng đủ no. Bố tôi xoa đầu thằng con 14 tuổi
còi cọc, bảo: “Vậy thì chẳng đến lượt mày ra trận đâu con ạ. Có vào thì
chỉ nhặt ống bơ thôi”.
Nói lan man
chút cho vui thôi. Trở lại câu nói của Hồ Chủ tịch, sau khi lời kêu gọi
được phát ra thì trên các bảng thông tin, các bức tường nhà dân quay ra
đường, người ta đều đồng loạt kẻ dòng chữ “Không có gì quí hơn độc lập
tự do”. Ít ngày sau, họ lại chữa thành “Không có gì quí hơn độc lập tự
do và chủ nghĩa xã hội”
Trên lớp,
chúng tôi nhiều lần phải làm tập làm văn về câu nói đó. Lớp 7 làm, lớp 8
làm, lớp 9 vẫn làm. Nói chung, các đề văn thường là:
Em hãy giải thích và chứng minh câu nói của Bác Hồ: “Không có gì quí hơn độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội”.
Tôi ngạc
nhiên, không biết cái cụm từ “và chủ nghĩa xã hội” ai thêm vào, chứ còn
lời kêu gọi của Chủ tịch tôi quên sao được. Chẳng lẽ ông lại nói sai, để
người khác phải bổ sung vào? Hay là đài, báo chí in sót? Nghĩ thế nhưng
chúng tôi trẻ con, không có thói quen thắc mắc.
Thế là chúng
tôi hăng say giải thích thế nào là độc lập, thế nào là tự do và thế
nào là chủ nghĩa xã hội. Tai sao độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội là
quí nhất? Sau đó thì tìm cách chứng minh. Khi nước ta mất độc lập, trong
vòng nô lệ của thực dân Pháp thì dân ta lầm than như thế nào. Theo thầy
giáo hướng dẫn, gợi ý, chúng tôi thường dẫn thơ Tố Hữu (thì ngoài thơ
Tố Hữu ra, chúng tôi có thuộc thơ ai nữa đâu), ví dụ:
Cuộc đời đau suốt trăm năm
Chim treo trên lửa cá nằm dưới dao.
(có đứa chẳng biết thế nào nó lại viết thành “Chim kêu trên tổ cá nằm dưới ao“. Cuộc sống như cá lội tung tăng dưới nước, chim kêu ríu rít trên tổ thì thanh bình quá còn gì)
Tiếp theo là
phân tích “có độc lập” rồi nhưng “không có tự do” thì như thế nào. Lại
phải dẫn chứng mấy nước dưới chế độ độc tài tuy độc lập mà dân vẫn không
có tự do vì bị đè nén, áp bức.
Chứng minh được độc lập tự do quí như thế nào rồi lại phải chứng minh tiếp có độc lập tự do nhưng không có chủ nghĩa xã hội
thì như thế nào. Đến đây, chúng tôi phải lôi mấy nước tư bản Anh, Pháp,
Mỹ ra chứng minh. Rằng tuy các nước ấy có độc lập tự do nhưng không có
chủ nghĩa xã hội nên mới sinh ra giai cấp tư sản ngồi mát ăn bát vàng,
bóc lột công nhân đến tận xương tận tủy (lúc ấy, chúng tôi chưa biết đến
khái niệm giá trị thặng dư của Mác). Bên cạnh các cao ốc hàng trăm tầng
thì vẫn có những khu nhà ổ chuột, người lao động làm thuê hàng ngày
phải chui rúc vào đấy, tối về trú tạm, sang mai lại chui ra đến nhà máy,
công xưởng cho tư bản nó bóc lột tiếp. Không có chủ nghĩa xã hội nên
kinh tế phát triển vô tội vạ, phải đổ cả hàng hóa xuống biển gây lãng
phí cho xã hội v. v…
Chúng tôi
vừa làm văn, vừa hừng hực căm thù bọn đế quốc, vừa thương nhân dân miền
Nam, thương nhân dân Mỹ, sống như thế có thể gọi là con người nữa không.
Lúc ấy, tôi tuy phải ăn củ dong trừ bữa nhưng có cho tôi cả núi vàng,
tôi không bao giờ chịu đổi thành người Mỹ.
Nói chung, bài làm văn của tôi hay được điểm cao vì tôi rất chăm chú nghe giảng, bắt được lời thầy nên ít khi sót ý.
Sau này, khi xây lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi thấy họ gắn dòng chữ bằng vàng: “KHÔNG CÓ GÌ QUÍ HƠN ĐỘC LẬP TỰ DO” chứ không thấy mấy chữ “và chủ nghĩa xã hội”
đâu cả. Thì ra họ chỉ truyền đạt miệng cho thầy giáo của chúng tôi để
dạy học sinh chứ không dám phát hay viết hẳn lên đài báo chính thức
(chắc sợ ông Hồ biết)
Lúc ấy tôi càng khẳng định mấy chữ “và chủ nghĩa xã hội” là do ai đó
nhét vào miệng ông cụ. Có điều cần lưu ý rằng, khi chúng tôi thêm “chủ
nghĩa xã hội” vào nhóm quí nhất thì ông Hồ vẫn còn sống. Không biết ông
cụ có biết người ta xuyên tạc câu nói của mình như vậy không?
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét