Quyền lực và đạo đức

Phan Ba dịch từ Der Spiegel 19 / 1968 (06/051968)

Không phải ở trong một góc của ở châu Á, không phải ở trong một thành trì của Cộng Sản, không phải trên một chiếc tàu của Indonesia, mà người Mỹ và người Á muốn gọi hồn về – đàm phán về lần bắt đầu của sự kết thúc Chiến tranh Việt Nam – ở tại Paris văn minh, rực rỡ, khoa trương.

Trò chơi của dân chuyên nghiệp. Biếm họa của The Times, 1968.

Châu Âu, bị đẩy vào trong bóng tối, không còn thích hợp như là sân khấu cho chiến tranh nữa và chỉ vừa đủ để là nơi chốn cho hòa bình, được lựa chọn để điều chỉnh lại lý trí của thế giới này. Nó đã rơi ra khỏi khuôn khổ của nó rồi.

Nước Mỹ hãnh diện, hùng cường, chính trực đã hao mòn quyền lực và đạo đức trong cuộc chiến tranh chống lại một dân tộc bé nhỏ 16 triệu dân, để chết 21.000 người của mình và không biết bao nhiêu ngàn người xa lạ, ném bom và napalm và tuy vậy vẫn không chiến thắng.

20.000 viên đạn và 350.000 dollar đấy, cái giá mà người Mỹ phải trả cho mỗi một người Việt Cộng bị giết chết, việc ngại ngùng đếm xác của những người bị giết chết một cách vô lương tâm đấy đã làm biến dạng hình ảnh của nước Mỹ. 3600 chiếc máy bay bị bắn rơi đấy, những chiếc B-52 tám động cơ đấy, 600.000 người lính không có thành công đấy đã làm biến dạng khái niệm về sức mạnh của Mỹ.

Thế lực đứng đầu của thế giới Phương Tây không còn khả năng thực hiện chức năng giữ trật tự của nó nữa, ở quê hương cũng như ở nước ngoài. Sau bốn năm ném bom và tuyên bố chiến thắng, một Tổng thống Johnson tuyệt vọng đã bắt đầu rút lui vào ngày 31 tháng 3. Ông ấy giới hạn cuộc chiến.

Bốn tuần liền, các đối thủ vật lộn với nhau vì địa điểm và thời gian bắt đầu đàm phán và tăng cảnh địa ngục lên một lần nữa, để đẩy giá lên: trong tháng 4, không lực Mỹ bay tấn công phần phía Nam của Bắc Việt Nam nhiều hơn là trong tháng 3 trên toàn Việt Nam. Nhưng trong một ngày duy nhất, địch thủ đã bắn hạ 17 chiếc máy bay trực thăng Mỹ và lại siết chặt Sài Gòn thủ đô của Nam Việt Nam.

Từ đầu tháng 4, người Mỹ và người Việt thương lượng trong thủ đô Lào Vientiane. Thế rồi vào thứ sáu vừa rồi, vào khoảng 14 giờ Giờ chuẩn Trung Âu, Đài phát thanh Hà Nội loan báo, rằng Bắc Việt Nam đề nghị khởi đầu đàm phán sơ bộ tại Paris cho ngày 10 tháng 5 “hay một vài ngày sau đó”. Một giờ sau đấy, Tổng thống Johnson tuyên bố sự “có thể chấp nhận được” của ông ấy cho “bước tiến đầu tiên” này.

Tuy vậy: “Còn nhiều nguy hiểm và khó khăn đứng trước chúng ta.” Ở bao nhiêu thói quen như thế thì các khẩu đại bác tự chúng sẽ nổ súng.

Phan Ba dịch từ Der Spiegel 19 / 1968: http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-46039904.html

Đọc những bài trước ở trang Chiến tranh Việt Nam trên báo Spiegel